Pisodruk – nieoczywisty wybór kroju pisma

W szkołach podstawowych na całym świecie nie jest nauczane te samo pismo. Może to się wydawać oczywiste gdy pomyślimy o krajach arabskich lub o tym, że każdy kraj ma swoje szczególne litery jak nasze „ą”, „ę”, „ź”, „ś”, „ć” czy „ż”. Ten wpis będzie jednak o krojach pisma. A w szczególności o piśmie uproszczonym zwanym też pisodrukiem.

Rodzaje krojów pisma

Pisma nauczane w szkołach podstawowych w różnych krajach można podzielić na trzy grupy:

• litery łączą się ze sobą (to tak zwana kursywa, pismo łączone, cursive, script, longhand; wywodzi się z kroju Copperplate, czyli inaczej pisma rondowego)

• każda litera pisana jest oddzielnie, jak w druku (pismo biblioteczne, odręczne pismo drukowane, print, script, block letters, manuscript)

• wersja pośrednia, italic – tylko niektóre litery są łączone (wywodzi się z renesansowego kroju pisma, italiki)

Polskie przyzwyczajenie -pismo szkolne

W Polsce dzieci w praktycznie wszystkich szkołach podstawowych uczą się pisania pismem łączonym (kursywą). Pismo to od dziesięcioleci niewiele ewoluowało. W elementarzu Falskiego ogonki „ą” i „ę” są w odwrotną stronę, itp. małe zmiany. Ten krój pisma, zwany też popularnie “pismem szkolnym” jest używany w większości podręczników, kart pracy czy ćwiczeń. Jednocześnie podstawa programowa nie mówi nic o wyborze kroju pisma. Cytując podstawę programową: “Uczeń pisze odręcznie, czytelnie, płynnie, zdania i tekst ciągły, w jednej linii; rozmieszcza właściwie tekst ciągły na stronie zeszytu, sprawdza i poprawia napisany tekst.“

Uczymy “pisma szkolnego” od dziesięcioleci. Jednocześnie u dzieci z klas III i IV obserwuje się często rezygnuję z łączeń sztucznych, łączeń po śladzie, które nastręczają im wielu problemów takich jak: kontynuowanie poprawnego kierunku pisania, zamazywanie czytelności liter oraz wolniejsze tempo pisania. Podobnie uczniowie leworęczni potwierdzają, że pisanie liter bez łączeń jest łatwiejsze i pomaga przyspieszyć tempo pisania. Inne często pojawiające się problemy to:

• zapamiętanie kierunku pisania liter – dzieje się to zwykle w połączeniach wymuszających kontynuowanie pisania litery przez powrót po śladzie (np. la, bo)
• czytelności pisma jest wzór liter takich jak: „b” i „p” litery te są niedomknięte, tzn. nie mają zamkniętego półowala (tzw. brzuszka) i często upodabniają się do innych liter, np. „b” wygląda jak litera „l”

Faktem jest, że i tak każdy w końcu wykształci swój indywidualny charakter pisma. Ważne jednak jest aby wypowiedź można było bez wysiłku odczytać i aby treść była wartościowa.

Alternatywa – pismo uproszczone czyli pisodruk

Biorąc pod uwagę te praktyki zdecydujemy się pokazywać we wczesnej nauce pisania NOWY KRÓJ LITER, inny niż proponowany dotychczas w edukacji wczesnoszkolnej. Krój ten został zainspirowany publikacją Jane Taylor “Handwritting: A teacher’s Guide”.

Połączenia liter w wyrazach są łatwe i zrozumiałe, wyłącznie naturalne, nie stanowią więc problemu technicznego. Pismo osób, które stosują taki krój liter, wyróżnia się czytelnością, estetyką i prostotą.

Przedstawiony krój pisma jest różnie nazywany w różnych środowiskach i różnych państwach (głównie anglojęzycznych). W krajach takich jak USA, Kolumbia, Anglia mówi się o piśmie uproszczonym lub „drukowanym”, polski pedagog Tadeusz Wróbel w książce „Nauczanie i doskonalenie pisma” określa ten wzór jako „script” – „pisodruk”.

Minusy wyboru pisodruku:

• nie da się nim pisać bardzo szybko
• pismo nie jest zindywidualizowane jak w kursywie

Plusy wyboru pisodruku:

• prostota
• czytelność
• estetyka