Filary działania Wolnej Szkoły Bemowo

Szkoła zasilana relacjami

W naszej szkole stawiamy na autentyczne relacje pomiędzy dziećmi i dorosłymi, którzy są członkami naszej społeczności. Ważne jest dla nas zbudowanie więzi z dziećmi – każdy z dorosłych ma na to swój sposób. Każde z nas poświęca czas na rozmowę z dziećmi, ich obserwację, ale i wspólną zabawę.

Staramy się ufać dzieciom. Obserwujemy ich zainteresowania, rozmawiamy o ich potrzebach i preferencjach. Zaufanie do dziecka mamy również pod względem jego samodzielności. Dajemy (subiektywnie) duże pole do własnej aktywności, podejmowania wyzwań i samodzielnych działań – dzieci samodzielnie chodzą do sklepu, wchodzą na drzewa, czy używają narzędzi takich jak scyzoryki, młotki czy piły.

Zaufanie i pozwolenie na samodzielność powiązane jest nierozłącznie z odpowiedzialnością za siebie i swoje działania.

Różnowiekowa grupa

Naszej pracy przyświeca założenie, że różnowiekowa grupa wspiera rozwój każdego z jej członków. Nie dzielimy dzieci na grupy wiekowe – dzieci są we wspólnej grupie, która bardziej przypomina wielodzietną rodzinę, krąg przyjaciół niż tzw. „normalną grupę szkolną”. Wśród dorosłych także znacząco częściej pracujemy w grupie różnowiekowej niż w homogenicznej grupie jednego rocznika.

W grupie różnowiekowej nieustannie zmienia się struktura społeczna. Raz jest się najmłodszym by za chwilę samemu móc wytłumaczyć coś młodszym lub nowym kolegom.

Tak zbudowana grupa osłabia rywalizację – dzieci widzą, że każdy jest inny i w swoim tempie opanowuje różne umiejętności. Dzięki różnowiekowości częściej występuje też wzajemne uczenie się dzieci (tzw. tutoring rówieśniczy). Młodsze dzieci czerpią inspirację od starszych, te drugie z kolei uczą się cierpliwości i opiekuńczości.

Nie oznacza to oczywiście, że niezależnie od wieku każdy w szkole robi to samo. Zajęcia mogą być dedykowane danej grupie wiekowej (chociażby w związku ze wsparciem w realizacji podstawy programowej) ale mogą brać w nich udział dzieci w różnym wieku.

Zebrania społeczności

Społeczność szkolna spotyka się na zebraniach szkolnych. Podczas zebrania każdy ma możliwość wypowiedzieć się, zostać usłyszany i wzięty pod uwagę. Każdy może wyrazić swoje zdanie ale także zaproponować rozwiązanie problemu jaki się pojawił. Rozmawiamy trudnych sytuacjach, ale także o propozycjach wycieczek, zajęć, usprawnień w funkcjonowaniu szkoły.

Jesteśmy głęboko przekonani, że w Wolnej Szkole Bemowo wspólnie uczymy się znajdować takie strategie działania, które uwzględniają potrzeby tych, którzy tworzą jej społeczność – czyli zarówno samych dzieci, jak i dorosłych tworzących to miejsce.

Podmiotowość dziecka

Zależy nam na wspieraniu w rozwoju zgodnie z indywidualnymi potrzebami dziecka i obserwacją jego rozwoju. Staramy się podążać za dzieckiem (np. jego zainteresowaniami, możliwościami, samopoczuciem) i pozwolić mu na własne tempo pracy. Dajemy pole na samodzielność.

Uważni i wspierający dorośli

Uznajemy szerzony przez Jaspera Julla („Rodzic jako przywódca stada”) pogląd, że dzieci potrzebują dorosłych jako przywódców stada, którzy pomogą im odnaleźć się w puszczy życia – dokładnie tak samo jak małe wilczki.

Przewodzący dorośli szanują godność, integralność i granice dzieci. Dorośli wspierają samodzielność dzieci, ale także inspirują.

Dorośli tworzą w środowisko wspierające samodzielne uczenie się, pomagają dzieciom rozpoznawać i badać ich własne zainteresowania oraz predyspozycje jednocześnie dzieląc się swoją wiedzą, doświadczeniem, umiejętnościami i rozumieniem świata. Proponują zarówno zajęcia jak i inne aktywności.

Inspirujące otoczenie

W Reggio Emilia zwykło się mówić, że przestrzeń to drugi nauczyciel. Staramy się zapewnić jak najbardziej rozwijające środowisko, jednocześnie dbając by przestrzeń nie powodowała przestymulowania.

Naszej pracy przyświeca założenie Marii Montessori, że aby pomóc dziecku, musimy zapewnić mu środowisko, które pozwoli mu swobodnie się rozwijać. Przestrzeń szkoły podzielona jest piętrami na 3 strefy – głośną, średnią i cichą. Dzięki temu rozwiązaniu każdy może zgodnie ze sobą regulować swoją aktywność nie przeszkadzając jednocześnie innym. Dzieci mają też możliwość swobodnego korzystania z ogrodu.

Dzieci mają dostępne pomoce edukacyjne, materiały „prowokujące do myślenia”, książki, gry planszowe, klocki, różnorodne materiały plastyczne i kreatywne. Mogą z nich korzystać samodzielnie, w parach, większych grupach, zarówno w ramach zajęć jak i pomiędzy nimi.

Ramy

„Dawanie dziecku wolności nie oznacza porzucenia go samemu sobie” (Maria Montessori)

Dzieci potrzebują wolności. Wolność ta jednak nie powinna być rozumiana jako „puszczanie samopas”, a jako wolność realizująca się w pewnej strukturze.

W szkole istnieje plan dnia i plan tygodnia. W planie tygodnia uwzględniane są zarówno zebrania, stałe zajęcia, zajęcia autorskie dzieci, zajęcia prowadzone przez dorosłych. Plan jest znany jednocześnie podchodzimy do niego elastycznie np. możemy zaplanować całodniową wycieczkę, autorskie zajęcia czy szkolne święto i zaplanować je w planie danego tygodnia.

Wycieczki są realizowane regularnie w ramach wychodzenia w świat. Jednocześnie aby móc jak najpełniej korzystać z oferty nie mamy stałego dnia wycieczkowego. W wycieczkach uczestniczą wszystkie dzieci jakie danego dnia są w szkole (nie ma podziału na dzieci zostające w szkole i chcące skorzystać z wycieczki). Jest to związane z kwestiami organizacyjnymi i zapewnieniem bezpieczeństwa wszystkim dzieciom.

Udział w życiu społeczności jest obligatoryjnym elementem bycia członkiem szkolnej społeczności. Każdy członek społeczności bierze odpowiedzialność za naszą wspólną przestrzeń – sprzątamy po sobie, bierzemy też udział w dyżurach kuchennych. Udział w zebraniach szkolnych nie jest obowiązkowy – jednak jeśli decydujemy się na niego bierzemy w danym spotkaniu udział od początku do końca. Podjęcie decyzji, że nie bierzemy udziału w podejmowaniu danej decyzji nie zwalnia od stosowania się do podjętych ustaleń.

Szkoła, którą tworzymy, zmienia się razem ze swoimi uczniami. Jedni dorastają, kolejni przychodzą i trzeba często na takie zmiany odpowiedzieć wprowadzeniem modyfikacji.

Szkoła dla wszystkich

Nie odrzucamy ucznia ze względu na jego poprzednie wyniki w szkole, wygląd, cechy osobiste, orzeczenie o niepełnosprawności. Zapraszamy więc do nas wszystkich uczniów obiecując uczciwe zastanowienie się nad tym, czy konkretnemu uczniowi możemy pomóc, czy wśród nas będzie mu dobrze, czy się rozwinie.

Chcesz wiedzieć dlaczego tak działamy? Zajrzyj do naszej Misji.